Yto Barrada opent monografische tentoonstelling in M

Wat gebeurt er als een land een groot deel van zijn erfgoed ziet verdwijnen naar het buitenland en om dan in het thuisland te worden vergeten? Het antwoord van de Frans-Marokkaanse kunstenares Yto Barrada is even ontnuchterend als verfrissend helder: wie zijn verleden dreigt te verliezen, zal vaak gewoon een nieuw verleden creëren. ​Yto Barrada (°1971, Parijs/Tanger) zoomt met haar werken in op de geschiedenis van Marokko. Vanuit dit lokale verhaal vertelt ze over universele en actuele thema’s. Deze tentoonstelling in het kader van het stadsfestival 500 jaar Utopia bouwt verder op haar recente werk over fossiele vondsten, paleontologie, museologie en natuurgeschiedenis in Marokko.

Fossielen

Barrada’s onderzoek naar de prehistorische en landelijke geschiedenis van Noord-Afrika leidt haar tot een uitgebreide set van vragen. Eén pad brengt haar naar de Dinosaur Road, de streek tussen het Atlasgebergte en de Sahara, waar objecten opgegraven, geprepareerd, op de markt gebracht, en soms vervalst worden. Zo werpt haar film Faux départ (Valse Start) een blik op de fossielenhandel aan de Dinosaur Road. De film is in de eerste plaats een eerbetoon aan de ‘prepareerders’. Deze ambachtslui spelen in op en werken mee aan de florerende handel in echte, valse en hybride vormen van artefacten. Tegelijk is de film een terechtwijzing aan het adres van de rijke wereld met haar fetisjistische hang naar exotische objecten. De film legt zo ons verlangen naar authenticiteit bloot. Faux départ won de prijs voor beste kortfilm op het Internationale Filmfestival van Rotterdam in 2016. Daarnaast staat Barrada ook stil bij de rol van etnografen en museologen en de manier waarop ze hun onderzoeksobjecten representeren. Ze toont in M een inventaris van Marokkaanse dinosaurussen, een set van twaalf hartvormige fossielen, maar ook een reeks foto's van fossielen die aan het begin van de achttiende eeuw bekend werden dankzij professor Johann Bartholomeus Adam Beringer.

Salon géologique

Wat is de relatie van Marokko met zijn paleontologisch verleden? In de ogen van Barrada is iedere vorm van bewustwording in scholen of musea afwezig. In M toont Barrada een reeks prints van educatieve panelen over de verschillende aardlagen en geologische breuklijnen. Ze vond de panelen in het Natural History Museum in Azilal, Marokko. Dezelfde duidelijke lagen zijn aanwezig in Barrada’s nieuwe installatie Salon géologique, die werd ontworpen samen met het atelier van Stéphanie Marin (Smarin). Opeengestapelde tapijten en kussens – bedrukt met geologische codes – roepen het modulaire ontwerp van een Marokkaanse woonkamer op. Salon géologique is opgevat als een reflectie op het Salon Lyautey, de ontvangstruimte van de Franse Generaal Hubert Lyautey (1854- 1934) uit de tijd dat hij opdrachtgever was voor de koloniale tentoonstelling in 1931. Tegelijkertijd bevat het Salon géologique een knipoog naar Marcel Duchamps La Boîte-en-valise (Doos in een koffer), een draagbaar model bestaande uit 68 miniatuur replica’s van door de kunstenaar eerder gemaakte werken.

Lyautey

Als resident-generaal van Marokko had Hubert Lyautey plannen om het Marokkaanse rijk te laten herrijzen onder Frans protectoraat. Hij zou Marokko heruitvinden. Hiervoor benadrukte hij begrippen als ‘traditie’ en ‘authenticiteit’ en ontwikkelde hij een programma dat zowel agricultuur, stedenplanning als de heropleving van het tapijtenambacht omvatte. In de ruimere context van Barrada’s werk, spreekt haar interesse in de nalatenschap van Lyautey boekdelen. Barrada weigert toe te geven aan een simplistisch begrip van kolonialisme als zijnde niets meer dan onderwerping en uitbuiting. Zo zijn de blokken van Lyautey Unit Blocks niet alleen een kleurrijke verwijzing naar Barrada’s zin voor speelgoed. Deze bouwstenen refereren ook naar de appartementsblokken en hotels die in Marokko als paddenstoelen uit de grond schieten. Ieder braakliggend stuk grond wordt toegeëigend door het makelaarskapitalisme en de neoliberale politiek legt de ontwikkelaars niets in de weg. Ook Lyautey had grootse bouwplannen voor Marokko en werkte zo het beginnend toerisme in de hand.

Spel en speelgoed

Deze tentoonstelling toont de grote diversiteit van Barrada's werk. Naast haar aandacht voor fossielen, traditie en authenticiteit spelen ook andere elementen een hoofdrol.  De palmboom – hét icoon van exotisme – speelt een belangrijke rol in een aantal van Barrada’s werken zoals de video Beau Geste (2009).  De film toont een team, in dienst genomen door de kunstenaar, dat pogingen onderneemt om een palmboom die bewust beschadigd was door de eigenaar van het braakliggend stuk grond, te verzorgen en verstevigen.  Ook de installatie Plumber Assemblage (2015) onthult Barrada’s voorliefde voor het verzamelen van alledaagse objecten. Dit soort sculpturen van pijpleidingen en douchekranen vind je terug in de soek van Tanger.  Werkloze loodgieters maken ze om zowel hun kunde te demonstreren als aan te geven dat ze vrij zijn om werk aan te nemen. De North African Toys Series (2014-2015) is dan weer een reeks foto’s van handgemaakt Berbers speelgoed uit de collectie van het Musée du Quai Branly in Parijs. Verschillende van de stukken werden verzameld tijdens Franse etnografische expedities in de jaren 1930.

Bio

Yto Barrada studeerde Geschiedenis en Politieke Wetenschappen aan de Sorbonne en Fotografie in New York. Haar werk werd reeds tentoongesteld in Tate Modern (Londen), MoMA (New York), The Renaissance Society (Chicago), Witte de With (Rotterdam), Haus der Kunst (Munchen), Centre Pompidou (Parijs), Whitechapel Gallery (Londen) en op de Biënnale van Venetië (2007 en 2011). In 2011 werd Barrada verkozen tot ‘Deutsche Bank Artist of the Year’, waarna haar tentoonstelling RIFFS wereldwijd rondreisde. Barrada is ook stichtend directeur van de ‘Cinémathèque de Tanger’. In 2013-2014 ontving ze de ‘Robert Gardner Fellowship in Photography’ (Peabody Museum at Harvard University) en in 2014 de Abraaj Prijs. Yto Barrada werd genomineerd voor de Prijs Marcel Duchamp in 2016. 

Barrada is vertegenwoordigd door Pace Gallery (Londen), Sfeir-Semler (Beirut-Hamburg) en Galerie Polaris (Parijs).

Praktische info

De tentoonstelling loopt van 30.09.16 tem 17.01.17 in M-Museum Leuven.

Curatoren: Stéphane Symons, Hilde Van Gelder & Eva Wittocx

De tentoonstelling is gerealiseerd door M – Museum Leuven in samenwerking met de KU Leuven binnen het stadsbrede project Utopia. 

PERSDOSSIER_YtoBarrada.pdf

PDF - 631 Kb

Samenwerking Barrada & Stéphanie Marin voor Salon géologique (pdf)

PDF - 1.3 Mb

Veerle Ausloos

Pers en communicatie, M-Museum Leuven

Persberichten in je mailbox

Door op "Inschrijven" te klikken, bevestig ik dat ik het Privacybeleid gelezen heb en ermee akkoord ga.

Over M Leuven

M Leuven brengt een unieke mix van oude en hedendaagse kunst in een indrukwekkende architecturale setting van de Belgische toparchitect Stéphane Beel. Naast de vaste collectie presenteert M tijdelijke tentoonstellingen van zowel oude meesters als hedendaagse kunstenaars.

Contact

L. Vanderkelenstraat 28 3000 Leuven Belgium

+ 32 16 27 29 29

[email protected]

www.mleuven.be