M ontrafelt mysteries van middeleeuwse Passieretabel
Onderzoek van 16e-eeuwse meesterwerk gaat volgende fase in die bezoekers live kunnen volgen
Het 16e-eeuwse Passieretabel, een gebeeldhouwd altaarstuk, is momenteel te zien in M Leuven en wordt daar onderzocht. Bezoekers kunnen dit van dichtbij volgen. Het retabel toont zowel de passie van Christus als scènes uit zijn kindertijd.
Oorspronkelijk sierde het retabel waarschijnlijk het hoofdaltaar van de kapel van het voormalige Augustinessenklooster op de Hertogensite aan de Brusselsestraat, op de site waar vandaag de 30CC/Kapel Romaanse Poort is. Eind de jaren 1960 kwam het in het Stedelijk Museum Vander Kelen-Mertens, de voorloper van M, terecht.
Sinds juni vorig jaar kan je dit meesterwerk opnieuw bewonderen in de presentatie ‘Collectie van M’.
Het retabel beeldt de passie uit, het lijden en de kruisiging van Christus. Deze fijn gesculpteerde taferelen zijn te zien in het centrale gedeelte. Onderaan het werk zie je de belangrijkste scènes uit de kindertijd van Jezus. Een combinatie die in de laatgothiek wel vaker voorkwam.
De komende weken en maanden, wordt dit indrukwekkende werk, in samenwerking met een internationale wetenschappelijke raad van specialisten in het veld verder onderzocht op materiaal-technisch en op kunsthistorisch vlak.
Voor de eerste fase, het in kaart brengen van elk fragment en elke laag, gaat onderzoeker en restaurator Stijn Lenaerts van IPARC (International Platform for Art Research & Conservation) aan het werk.
Hij komt het meesterwerk ter plekke bestuderen: hoe zit het werk in elkaar? Hoeveel polychromiefases zijn er? Waar zijn er merktekens terug te vinden zijn en welke schade is er?
Marjan Debaene, hoofdconservator Oude Kunst bij M Leuven, benadrukt het belang van deze transparante aanpak:
'We onderzoeken dit werk in de museumzaal. Zo kan iedere bezoeker meekijken.'
Je kan de onderzoeker op volgende dagen aan het werk zien:
- Dinsdag 20.05
- Maandag 26.05
- Dinsdag 27.05
- Woensdag 04.06
- Dinsdag 10.06
- Dinsdag 17.06
- Maandag 23.06
- Dinsdag 24.06
Dit is al gebeurd:
- Conditiemapping: we brengen in kaart in welke staat het retabel zich bevindt. Niet enkel globaal, maar elke vierkante centimeter.
- Fotografie: we nemen foto’s voor het archief voor en tijdens de behandeling, en uiteraard ook nadien om het retabel digitaal te kunnen ontsluiten.
Dit zijn de volgende stappen:
- Een testbehandeling: voordat we het hele retabel schoonmaken, testen we op twee kleine fragmenten hoe makkelijk de reiniging gaat en wat het resultaat is. Op basis daarvan maken we plan voor de rest van het retabel.
- Voor dezelfde twee fragmenten worden digitale ontwerpen gemaakt met gedetailleerde retouchevoorstellen, zodat we kunnen bepalen tot welke laag we reinigen.
- Behandelingsvoorstel: een gedetailleerde beschrijving van de aanbevolen behandeling. Inclusief een voorstel voor de beelden die gemaakt worden en het onderzoek dat een succesvolle restauratie mogelijk maakt.
- Een beschrijving van de vereisten voor het uitvoeren van de daadwerkelijke behandeling op zaal, inclusief een plan van aanpak.
- Idealiter 3D-scanning: met een 3D-laserscanner leggen we het hele retabel digitaal vast.
Dit voorjaar ligt de focus voornamelijk op het gedetailleerd in kaart brengen van het werk door middel van foto’s in hoge resolutie. Eind mei komt het wetenschappelijk comité opnieuw bijeen om de eerste resultaten te bespreken. Pas als het vooronderzoek is afgerond en duidelijk is welke materialen en technieken nodig zijn, kunnen experten bepalen hoe het retabel precies gerestaureerd zal worden.
Wordt vervolgd...
PERSCONTACT
- Nica Broucke, nica.broucke@mleuven.be
- Ellen Verhelle, ellen.verhelle@mleuven.be
PRAKTISCHE INFO
Marjan Debaene hoofdconservator Oude Kunst en Medewerker Collectie Middeleeuwse Beeldhouwkunst Hannah De Moor geven graag toelichting bij dit project.
Het Passieretabel maakt deel uit van de 'Collectie van M', te zien in het oude gedeelte van het museum. Onderzoeker Stijn Lenaerts is aanwezig op volgende data: dinsdag 20.05, maandag 26.05 en dinsdag 27.05.
Open elke dag, behalve woensdag: 11:00 – 18:00. Donderdag 11:00 – 22:00
M Leuven
Leopold Vanderkelenstraat 28
3000 Leuven