M Leuven verwelkomt nieuw topstuk

M Leuven verwelkomt het achttiende erkende topstuk in zijn collectie. Het gaat om een Maria Lactans uit de vroege 13de eeuw en vervaardigd in Verona. Het Mariabeeld is vervaardigd uit Marmo rosso di Verona, een soort kalksteen eigen aan de Noord-Italiaanse regio.

Kersvers topstuk

Dit topstuk wordt nu door Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon in langdurige bewaring gegeven aan M. Het gaat om een zeer interessant en hoog kwalitatief stuk dat een internationale context en referentie biedt voor de rijke collectie laatmiddeleeuwse sculpturen uit de Nederlanden van het museum. Het gaat om een bijzondere verrijking van de collectie.

De vervaardiger is vermoedelijk de Veronese beeldhouwer Brioloto de Balneo, voor kenners bekend van het grote rosetraam in de San Zeno Basiliek in Verona.

Vlaams minister van Cultuur Jambon is verheugd met de aankoop. “Het is een verrijking voor de collectieve kunstcollectie in Vlaanderen,” vertelt minister Jambon. “Dankzij de expertise van M en experten uit verschillende musea hebben we dit werk naar waarde kunnen schatten. Er zijn slechts zes gelijkaardige beelden wereldwijd bekend, waarvan er drie in Italië terug te vinden zijn. Dit werk is het best bewaarde van de reeks, met resten originele polychromie.”

De sculptuur beantwoordt aan alle criteria van het Topstukkendecreet. In Vlaanderen is er geen enkel vergelijkbaar beeld uit die periode en traditie bewaard van een dergelijke grootte en artistieke kwaliteit. Als belangrijke getuigenis van de unieke, eclectische Stoclet-collectie waar het deel van uitmaakte, is het stuk ook van belang voor het collectieve geheugen.

Het werk huisde vele jaren in privécollecties en kan nu eindelijk aan het publiek getoond worden. In de 19^e eeuw vertoefde het beeld bij een collectioneur in Verona, waar het beeld gemaakt is, daarna maakte het werk deel uit van de bekende Stroganoff-collectie in Rome. In 1923 verwierf Adolphe Stoclet het beeld van de familie Stroganoff. Adolphe Stoclet bouwde een eclectische kunstverzameling uit.

Internationaal kenniscentrum

 “We zijn verheugd het topstuk in M te verwelkomen en zijn de Vlaamse Gemeenschap zeer dankbaar voor deze langdurige bruikleen. Sinds de opstart van M 12 jaar geleden, profileert het museum zich steeds sterker als een kenniscentrum van middeleeuwse beeldhouwkunst, ook internationaal.,” vertelt Denise Vandevoort, voorzitter van de Raad van Bestuur van M en Leuvens schepen van cultuur. Ze gaat verder: “M wisselt expertise uit rond middeleeuwse kunst via internationale samenwerkingen zoals met het Musée du Louvre (Parijs) voor de tentoonstelling ‘Albast’ in oktober 2022. Ook met het Victoria and Albert Museum (Londen, VK), het Courtauld Institute of Art (Londen, VK)en andere partners lopen er samenwerkingen in het kader van het kennis-en expertisecentrum rond middeleeuwse beeldhouwkunst ARDS, dat M in 2014 lanceerde en dat stilaan de internationale referentie is geworden bij middeleeuwse kunst-specialisten.”

Uitzonderlijk

De Maria Lactans is een bijzonder werk en was bijvoorbeeld eerder te zien in het Cleveland Museum of Art. Diensthoofd collecties van M, Marjan Debaene legt uit: “In Belgische collecties is het naar mijn kennis het enige gekende voorbeeld van religieuze Italiaanse romaanse sculptuur van die kwaliteit en omvang, bovendien met een voor die tijd nog zeer zeldzame iconografie, namelijk Maria die het kindje Jezus de borst geeft, wat op een zeer intieme manier is weergegeven. Het stuk is nog in bijzonder goede toestand en vertoont een grote monumentaliteit. We verwelkomen het unieke werk met veel plezier en kijken uit naar verder onderzoek. Deze verwerving kadert ook binnen de beleidslijn om de collectie middeleeuwse Brabantse beeldhouwkunst van M verder te contextualiseren met topkwaliteit uit andere Europese beeldhouwcentra. ”

Over het Topstukkendecreet

Het Topstukkendecreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten met een bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis. Het bekendste erkende topstuk uit de collectie M is ‘Het laatste avondmaal’ van Vlaamse Meester Dieric Bouts, dat te zien is in de Sint-Pieterskerk in Leuven.

Op basis van het decreet wordt de Topstukkenlijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen opgesteld. Deze lijst bevat op dit moment 786 individuele  objecten en 104 verzamelingen. Voor deze beschermde voorwerpen en verzamelingen gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen.

Op basis van dit decreet werd ook het Topstukkenfonds opgericht. De middelen van dit fonds worden aangewend voor de restauratie van in de Topstukkenlijst opgenomen stukken en voor de aankoop van topstukken. Het Topstukkenfonds koopt zowel stukken aan die reeds in de Topstukkenlijst opgenomen werden als erfgoed dat niet in deze lijst werd opgenomen maar wel beantwoordt aan de inhoudelijke criteria ‘zeldzaam en onmisbaar’ van het Topstukkendecreet. Niet in de Topstukkenlijst opgenomen cultuurgoederen worden dan na verwerving op de Topstukkenlijst geplaatst.