Een ereplaats voor vijf eeuwen zilver

Vijf eeuwen kostbaar zilver krijgen een ereplaats in M - Museum Leuven. Religieuze schatten, luxueuze serviezen, art-deco-objecten en sixtiesdesign vertellen boeiende verhalen over de rijke geschiedenis van Leuven en Brabant. Aan de hand van ruim 250 objecten ontdek je vergeten rituelen en tafelgewoontes uit het dagelijkse leven van vorige generaties. De tentoonstelling etaleert gebruiksobjecten en kunstwerken geproduceerd in opdracht van de stad, de universiteit, verenigingen, kerken, abdijen en kloosters. De tentoonstelling loopt van 12 februari tot en met 12 juli 2015.

De terugkeer van een topstuk: de windmolenbeker

De tentoonstelling verzamelt prachtvoorbeelden uit drie eeuwen tafelcultuur en dompelt je onder in het huiselijke leven in Leuven en omstreken. Van de 17de tot de 19de eeuw is zilver bij de Leuvense burgerij en gegoede middenklasse rijkelijk vertegenwoordigd. Speciaal voor deze gelegenheid keert een renaissance topstuk van het Rijksmuseum in Amsterdam terug naar Leuven: de windmolenbeker. Deze unieke glazen beker was een centraal attribuut bij drankspelen en is de oudste gekende molenbeker van de Zuidelijke Nederlanden. De glazen beker dateert van ca. 1530–1560 en was ooit in het bezit van het Nederlandse vorstenhuis.

Zilver voor een nieuwe tijd

De expo toont zowel middeleeuwse kerkschatten als 20ste-eeuwse vernieuwingsgolven in de kerkelijke kunst. Zo zet M het kleurrijke design van monnik-edelsmid Dom Martin (1889-1965) in de kijker. Zijn creaties bleven tot nog toe een goed bewaard geheim. Tijdens de jaren 1920–1940 creëert hij in de abdij Keizersberg internationaal gegeerd topdesign. Hij ontwerpt exclusief art-deco-zilver met luxueuze materialen. Hij laat dit realiseren door de bekende Brusselse firma Wolfers Frères en lakwerkkunstenaar Marcel Wolfers (1886–1976). Voor het Belgische koningshuis is hij geen onbekende. In 1935 zorgt hij voor de inrichting van de koninklijke kapel op de internationale tentoonstelling in Brussel.Na ruim tachtig jaar keren zijn art-decopareltjes weer even terug naar Leuven.

Uitblinkers

In de 17de en 18de eeuw gaan topstudenten van de vier Leuvense colleges jaarlijks de strijd aan. De verkiezing van de primus is zowel in Leuven, als in zijn geboorte- of woonplaats, één groot feest.  M brengt nu voor het eerst exemplaren uit onder meer Bergen, Breda, Brugge, Delft, Den Haag, Doornik, Luik, Maastricht en Sint-Niklaas terug naar Leuven. Een primeur, want nooit eerder werden de zilveren geschenken voor de Leuvense primussen zo uitvoerig onderzocht en samengebracht. Stuk voor stuk weerspiegelen ze het prestige van de jaarlijkse universitaire competitie in de 17de en 18de eeuw.

Made in Brabant

Eeuwenlang was Leuven het centrum voor edelsmeedwerk in Brabant. De invloed van de stad op het zilverwerk strekte zich uit tot ver buiten de stadsgrenzen. Omliggende steden zoals Aarschot, Diest, Tienen of Waver dragen namelijk ook het Leuvense keurmerk. Hierdoor dekt de term Leuvens zilver een brede lading. Deze tentoonstelling ontwart het geografisch kluwen en toont de evolutie van de edelsmeedkunst en het Leuvense keurmerk. Samen met het meesterteken van de edelsmid is het keurmerk de identiteitskaart van het zilverwerk. Vanaf de late 15de eeuw tot 1798 herken je Leuvens zilver aan het stadswapen en een sleutel. Dit attribuut van de patroonheilige Sint-Pieter is meestal vergezeld van een jaarletter of -cijfer.

Daarnaast krijg je naast Leuvense objecten, zoals de gouden stadssleutel en het zilveren inktstel van de burgemeester, zeldzame ontwerptekeningen, ceremonieel gildezilver en rijkelijke bierpotten te zien. Stuk voor stuk vertellen de zilveren gebruiksobjecten of kunstvoorwerpen een verhaal over de rijke geschiedenis van Leuven en Brabant.

Praktische info

Curatoren: Leo De Ren, Ko Goubert & Wim Nys

Deze tentoonstelling is een samenwerking van M en Zilvermuseum Provincie Antwerpen.

Publicatie

De publicatie ZILVER: kunst, object, verhalen uit Leuven. bevat vijf rijkelijk geïllustreerde essays, een up-to-date merkenrepertorium en een catalogus van alle geëxposeerde objecten.

Auteurs: Leo De Ren, Brecht Dewilde, Ko Goubert, Wim Nys, Walter van Dievoet

Een uitgave van M - Museum Leuven, 240 p., € 29.