Edgard Tytgat

Herinnering aan een geliefd venster

5 december 2017

De Brusselse kunstenaar Edgard Tytgat (1879-1957) was schilder, schrijver en graveur maar boven alles een fantastische verhalenverteller. Met een onwaarschijnlijk gevoel voor detail observeerde hij het dagelijkse leven of putte hij inspiratie uit de mythologie of kunstgeschiedenis. Op doek vertaalde hij dit naar complexe beelden, waarin fantasie, absurditeit en humor op een ontwapenende manier verweven zijn. Dat maakt zijn stijl ook zo uniek binnen de Belgische schilderkunst. M brengt rasverteller- en schilder Tytgat opnieuw tot leven met meer dan 70 werken uit museale en privé-collecties. De tentoonstelling ‘Edgard Tytgat. Herinnering aan een geliefd venster’ loopt van 08.12.2017 t.e.m. 08.04.2018 in M-Museum Leuven.

Edgard Tytgat

De Brusselse kunstenaar Edgard Tytgat (1879-1957) schilderde bijna vijfhonderd doeken en maakte honderden aquarellen, houtsneden, etsen en tekeningen. Daarin trekt hij alle visuele registers open om een bitterzoete wereld neer te zetten. Typisch voor die Tytgatiaanse wereld zijn de onhandige tekening van figuren, de eenvoudige lijnen, het vreemde perspectief en de gedempte, vereenvoudigde kleuren. Zijn kunst is dan ook niet in een bepaald -isme onder te brengen. Toch is de stijl van Tytgat, met een impressionistische, expressionistische en modernistische component, duidelijk en herkenbaar.

Liefde voor het venster

Tytgats eigen leven was de grootste inspiratiebron. Alle thema’s werden geschilderd vanuit zijn eigen huis. Met scènes en personages uit zijn eigen leven, zoals zijn echtgenote Maria als muze en Rik Wouters als goede vriend. Dat alles maakt zijn oeuvre sterk biografisch, met het venster als frequent terugkerend thema. Zo zei Tytgat zelf: “Ik houd van ramen… Het is van daaruit, vanaf het raam op de verdieping, dat ik heb geprobeerd de indrukken weer te geven die me overvielen. Je ziet al het bekoorlijke dat het raam mij geboden heeft. Het is door het raam dat ik heb leren houden van licht, kermissen, kinderen en alles wat voor drukte zorgt.”

Bitterzoete nostalgie

Edgard Tytgats schilderijen baden in een sfeer van verloren onschuld, erotiek, variété, enz. Zo duiken steeds opnieuw kinderen, jonge vrouwen, nonnen, paters, muzikanten, foorkramers, kermissen, het circus, Griekse sagen of Bijbelse verhalen op. Allemaal onderwerpen, titels en personages die bij een eerste blik niet meteen te ontwarren waren. Curator Gust Van den Berghe: “Tytgat schilderde een sprookje zonder plot. Wie veel werken samen ziet, ontdekt snel stukken plattegrond van een groter, onzichtbaar verhaal. Zoals gezegd plot-loos, maar met té veel raakvlakken om toevallig te zijn.” Voor curator Peter Carpreau schuilt de echte kracht van Tytgat in zijn virtuoze manier van vertellen. “Tytgats inhoudelijke nalatenschap is immens groot. Je moet in zijn werken duiken om hem te leren kennen. Dan ontdek je dat hij voor het eerst alle visuele verteltechnieken sinds de middeleeuwen terug naar de schilderkunst heeft gebracht. Net dat maakt hem uniek binnen de Belgische schilderkunst en zetten we in deze tentoonstelling in de verf.”

Filmische beeldtaal

Zestig jaar na zijn dood zet deze tentoonstelling Edgard Tytgat in de kijker. Zo toont M naast meer dan 70 olieverfschilderijen ook nooit eerder vertoond archiefmateriaal met video, dagboeken en kortverhalen. Cineast en co-curator Gust Van den Berghe zag in het werk van de Zweedse regisseur Roy Andersson een beeldtaal die sterk lijkt op de narratieve stijl van Tytgat. Door het werk van Andersson te confronteren met Tytgat versterken beide werelden elkaar.