Als in een donkere kamer

Groepstentoonstelling ‘DOKA’ met hedendaagse kunst van onder meer René Heyvaert, Ann Veronica Janssens, Gerard Herman, Leyla Aydoslu en Lili Dujourie opent in M

14 november 2023

Van 15.12 tot en met 05.01.25 loopt in M Leuven de groepstentoonstelling ‘DOKA’.

Voor deze nieuwe collectiepresentatie liet fotograaf en gastcurator Geert Goiris zich inspireren door de donkere kamer: de magische plek waar analoge foto’s ontwikkeld worden en beelden ontstaan. Hij stelde de tentoonstelling samen met kunstwerken uit het hedendaagse luik van de M-collectie, die uit hun sluimerend bestaan in het depot gewekt en vervolgens herbelicht worden.

“M toont als transhistorisch museum een uitzonderlijke mix van oude en hedendaagse kunst”, vertelt Bert Cornillie, schepen van cultuur en voorzitter van de raad van bestuur van M. “Met ‘DOKA’ laat M samen met gastcurator Geert Goiris zien welke uitzonderlijke hedendaagse kunst het museum – met dank aan Cera, de Vlaamse Gemeenschap en Stad Leuven – in huis heeft. De tentoonstelling bevat een aantal van de meest uitgesproken stemmen in het Belgische kunstlandschap, van Leyla Aydoslu tot Marthe Wéry.”

Voor de Belgische fotograaf Geert Goiris is ‘DOKA’ een terugkeer naar het museum, na zijn solotentoonstelling in 2013. Hij cureerde de groepstentoonstelling met een citaat van de overleden dichteres Mary Oliver in het achterhoofd: “Attention is the beginning of devotion.”

“Ons tijdperk is gekenmerkt door snelheid, afleiding, kijken zonder op te merken. De tentoonstelling stelt de noodzaak en het plezier van aandachtig kijken centraal”, legt gastcurator Geert Goiris uit. “Het is een uitnodiging aan het publiek om de vertrouwde fysieke of mentale ruimtes, en de conventies die ermee gepaard gaan, te bevragen. De kunstwerken reiken verschillende strategieën aan om onze zintuigen scherp te stellen. Ze dagen ons uit om aannames te verlaten en alledaagse voorwerpen of figuren in een nieuw licht te zien.”

Ook in de selectie kunstenwerken speelt de fysieke ruimte een rol, in de vorm van interieurs en landschappen. Ze verschijnen er in talloze vormen, van sculpturen en installaties tot grafische en fotografische kunstwerken. Een aantal videowerken van Lili Dujourie vormen de ruggengraat van de tentoonstelling. Ze spelen zich af in real-time: de kijktijd is gelijk aan de duur van de opname. De video’s nodigen uit tot verstilling. Wie blijft staan krijgt aandacht voor het voelbare verstrijken van tijd.

De ontwikkeling van een analoge zwart-witafdruk – waarbij enkel rood licht is toegestaan – neemt ruwweg zeven minuten in beslag. Daarna kan het wit licht weer aan om de print te bekijken. De zalen van de tentoonstelling baden één voor één in rood licht en evoceren zo de ervaring van de donkere kamer. Elke zaal in het parcours wordt zeven minuten lang enkel door rode lampen belicht. De monochrome belichting verandert onze ervaring van de werken: kleuren vallen weg en het contrast lijkt toe te nemen. De schaduwen worden dieper, details gaan op in het totaalbeeld. Tijdens de rode fase nemen we de kunstwerken waar op een manier die niet voorzien was. Tegelijk suggereert deze ingreep dat elk beeld een ander in zich draagt.

Kunstenaars

De groepstentoonstelling ‘DOKA’ bevat werken van Leyla Aydoslu, Younes Baba-Ali, Dirk Braeckman, Raphaël Buedts, Paul Casaer, Honoré d’O, Lili Dujourie, Jef Geys, Gerard Herman, René Heyvaert, Ann Veronica Janssens, Jan Kempenaers, Valérie Mannaerts, Hana Miletić, Peter Morrens, Hilde Overbergh, Ria Pacquée, Benoit Platéus, Kato Six, Gintauté Skvernyté, Walter Swennen, Joëlle Tuerlinckx, Michael Van den Abeele, Philippe Van Snick, Richard Venlet, Jan Vercruysse en Marthe Wéry. Alle getoonde kunstwerken komen uit de collecties van Cera, de Vlaamse Gemeenschap en Stad Leuven, beheerd door M Leuven.

Geert Goiris

Geert Goiris woont en werkt in Antwerpen. Hij reist de wereld rond op zoek naar bijzondere plekken om ze te interpreteren in raadselachtige beelden. Geïnspireerd door het dubbelzinnige begrip ‘high fidelity’ (technologie die zichzelf zogezegd onzichtbaar of onhoorbaar maakt om dichter bij het ‘origineel’ te komen) maakt hij gebruik van grootformaat analoge camera’s en wetenschappelijke films gevoeliger dan het menselijk oog. Ondanks de overvloedige details in zijn prints of projecties, overheerst steeds het gevoel dat er iets ontbreekt. Zijn werk bevindt zich onder andere in de collecties van het Seattle Art Museum (VS), Hamburger Kunsthalle (Duitsland), FOMU (België), Centro de Arte Caja de Burgos (Spanje) en Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris (Frankrijk).

M Leuven, groeiende hub voor hedendaagse kunst

Deze collectietentoonstelling met hedendaagse kunstwerken past in een breder beleid van M Leuven. Sinds dit jaar zet M meer in op verwerving, beheer en presentatie van hedendaagse kunst. De afgelopen jaren kende dit tijdssegment van de collectie een aantal belangrijke instromen. Zo organiseerde M tijdens de coronapandemie de steunactie The Constant Glitch met een twintigtal aankopen, en via de relancemiddelen van de Vlaamse Gemeenschap voor de beeldende kunstsector werden er in 2022 nog eens zestig werken in langdurige bruikleen genomen. Ook met dank aan Stad Leuven, en in overeenkomst met de plannen rond het Erfgoeddecreet, voorziet M verder te groeien op dit vlak.

Daarnaast wordt eind dit jaar de structurele samenwerking met Cera, de coöperatieve waarvan M de collectie beheert en ontsluit, op lange termijn verder gezet. De tentoonstelling 'DOKA' past binnen de plannen om M verder, in het bijzonder op collectievlak, als huis voor erfgoed én hedendaagse kunst te profileren.

De hedendaagse kunstcollectie van M heeft een focus op Belgische kunst. Er zijn drie deelsegmenten. De belangrijkste is die van Cera, met een zevenhonderdtal werken. Daarnaast krijgt M als vooraanstaand Vlaams museum jaarlijks verschillende werken van de Vlaamse Gemeenschap in langdurige bruikleen. Ook Stad Leuven zelf investeert in hedendaagse stukken voor M, en zal hier de komende jaren verder op inzetten.

Feestelijke opening met concert

M opent de tentoonstelling op donderdag 14.12.23 met een concert, gecomponeerd voor de tentoonstelling en live gebracht door Frederik Meulyzer (drums/electronica) en Prisca-Agnes Nishimwe (stem).

Aanvang: 20:00

Concert: 20:30-21:00

Dubbele vernissage

Parallel met ‘DOKA’ opent in M het toonmoment van M-resident Anna van der Ploeg. Anna van der Ploeg was afgelopen jaar vijf maanden te gast in de M-residentie in Cas-co, waar ze de ruimte kreeg om zich te verdiepen in haar artistiek onderzoek. Van der Ploeg combineert elementen uit de beeldhouwkunst met schilderkunst en grafiek tot een unieke methode van het bewerken, buigen en schilderen van multiplex. Centraal in haar werk staan observaties van menselijke interacties en de rol die taal speelt in deze uitwisselingen.

Van der Ploeg verzamelt al jarenlang handgemaakte posters, die ze beschouwt als een materieel residu van een verlangen om gehoord te worden of om een boodschap de wereld in te sturen. Geïnspireerd door één bijzondere, gevonden poster die de kunstenaar diep raakte, en een banderol uit de collectie van M, creëerde Van der Ploeg een reeks nieuwe sculpturen. M ontsluit Van der Ploegs nieuwe werk en recente experimenten in een presentatie in het museum. Het toonmoment loopt tot 3 maart 2024.