Alicja Kwade 'Dusty Die' in M Leuven
10.10.2025 – 22.02.2026 - Perspreview woensdag 8 oktober 2025
Persdossier
Curatoren: Eva Wittocx, Ralph Collier
M Leuven kondigt met trots de eerste Belgische solotentoonstelling aan van de internationaal gerenommeerde Pools-Duitse kunstenaar Alicja Kwade. Vanaf 10 oktober 2025 neemt haar monumentale en poëtische werk zeven zalen van het huis in. Kwade's 'Dusty Die' vormt het hoogtepunt van het najaarsprogramma van M en kadert binnen de viering van 600 jaar KU Leuven.
"De tentoonstelling maakt deel uit van de viering van 600 jaar KU Leuven en sluit aan bij het reflectieve karakter van dit jubileum: hoe verhouden wetenschap, tijd en menselijk inzicht zich tot elkaar? Kwade’s werk biedt hierop een poëtisch én kritisch antwoord." - Bert Cornillie, schepen van cultuur en voorzitter van de raad van bestuur van M Leuven
Kwade maakt installaties die verwondering en reflectie oproepen. Haar sculpturen en ruimtelijke ingrepen vervagen de grenzen tussen kunst en wetenschap, tussen ratio en intuïtie. Met spiegelingen, herhalingen en een combinatie van natuurlijke materialen en alledaagse objecten daagt ze de toeschouwer uit na te denken over hoe we de wereld waarnemen, begrijpen en structureren. Haar werk stelt fundamentele vragen: Wat is werkelijkheid? Wat is tijd? Wat betekent het om te weten? Haar onderzoek sluit nauw aan bij het jubileumthema van 600 jaar KU Leuven 'The Poetics of Not Knowing' - de gedachte dat wetenschap niet alleen draait om weten, maar ook om twijfel, verbeelding en het onbekende.
De tentoonstelling in M toont zowel een selectief overzicht van haar recente oeuvre als nieuwe installaties, speciaal ontworpen voor M.
Een kunstenaar van wereldformaat
Alicja Kwade (°1979, Katowice, Polen) woont en werkt in Berlijn. Ze verwierf internationale bekendheid toen ze in 2017 deelnam aan de 57e Biënnale van Venetië met twee werken: ‘WeltenLinie’ (2017), een labyrintische installatie van staal, spiegels, steen, brons, aluminium en hout maakte indruk op het einde van het Arsenale. Een ander werk ‘Pars pro Toto’ (2017) bestond uit dertien grote sferische bollen uit steen, afkomstig uit verschillende werelddelen en was te zien buiten, aan de kade van het Arsenale. Een poëtische reflectie op materie, zwaartekracht en perspectief.
In 2019 kreeg Kwade de prestigieuze opdracht voor de Roof Garden Commission van het Metropolitan Museum of Art in New York. Ze realiseerde er ‘ParaPivot’, een installatie met stalen structuren waarin massieve stenen in delicate balans lijken te zweven, een werk dat doet nadenken over onze plaats in het universum.
Recenter was ze te zien in Museum Voorlinden (Nederland) met de solotentoonstelling ‘Die Notwendigkeit der Dingen’.
Toelichting bij 'Dusty Die', de titel van de expo
'Dusty Die' combineert twee woorden die zowel naar materie als naar lot verwijzen. Dusty roept het beeld op van iets dat bedekt is met stof, stilgevallen en onbeweeglijk. Stof is ook een eeuwenoud symbool voor vergankelijkheid en het verstrijken van de tijd – “ashes to ashes, dust to dust.” Tegelijk speelt het een cruciale rol in ons zicht op het universum: zonder stofdeeltjes en microscopische aerosolen in de lucht zou er geen blauw aan onze hemel te zien zijn, alleen het zwart van de ruimte. Het zijn juist deze deeltjes die het licht verstrooien en de lucht haar kleur geven.
Die kan op twee manieren gelezen worden. Als zelfstandig naamwoord verwijst het naar een dobbelsteen – een object dat ideeën oproept over kans, waarschijnlijkheid en bestemming. Daarmee resoneert het met Albert Einsteins beroemde uitspraak “God does not play dice” (Gott würfelt nicht), waarin hij zijn twijfel uitte over puur toeval als leidend principe van het universum. Hier gaat het echter minder om het spel, en meer om de wiskunde, de kosmos en de onvoorspelbare systemen die onze werkelijkheid vormgeven.
Samen vormen 'dust' en 'die' een titel die reikt van het microscopische naar het kosmische: van het stof in onze atmosfeer tot de dobbelsteen als symbool van het lot. Het verbindt onze directe, stoffige werkelijkheid met de ruimte buiten onze atmosfeer – en met andere werken van Alicja Kwade, zoals de blauw geschilderde kamer met lapis lazuli, waarin pigment en kosmos elkaar ontmoeten.
Nieuw werk voor M Leuven
"We zijn verheugd dat M de eerste solotentoonstelling van Alicja Kwade in België mag presenteren. Haar werk slaagt erin om filosofische vragen over tijd, realiteit en perceptie op een uiterst visuele en tastbare manier te vertalen." - Eva Wittocx, curator
Voor de expo in M ontwikkelt Kwade nieuw werk. Voor 'Blue Days Dust' turnt ze een zaal om tot een immersieve, diepblauwe ruimte, met verf waarin èchte lapis lazuli is vermengd. In het midden komt een reusachtige blok lapis lazuli van 2.180 kg.
Lapis lazuli is een diepblauw gesteente waaruit al sinds de oudheid het pigment ultramarijn wordt gewonnen. Het werd - en wordt - gedolven in het huidige Afghanistan. Van daaruit verspreidde het zich via de zijderoute naar Europa. Uit één kilo lapis lazuli werd amper 20 tot 30 gram ultramarijn gewonnen. Het pigment was dan ook erg duur, in de middeleeuwen en de renaissance zelfs nog kostbaarder dan goud. Daarom werd het voorbehouden voor afbeeldingen van heiligen en voor de mantel van de Maagd Maria in het bijzonder. Vanaf de 19e eeuw kwamen er synthetische varianten.
Kwade ziet de installatie als een tijdscapsule die ons meeneemt naar miljoenen jaren oude geologische processen. Tegelijk wil ze ons doen nadenken over hoe we waarde toekennen aan objecten en materialen zoals edelstenen. Die waarde is volgens haar niet absoluut, maar cultureel bepaald.
Ander werk
Andere werk in de expo - die nog in volle voorbereiding is - is 'Sub-Stance' een installatie van stalen frames met spiegels en diverse objecten. Het is een variatie op het bekende ‘WeltenLinie’ die ze voor het eerst presenteerde op de Biënnale van Venetië in 2017 en ook in Museum Voorlinden was te zien.
Verder zullen ook nieuwe 'Superheavy Skies' getoond worden. Dat zijn indrukwekkende zwevende, massieve mobielen waaraan rotsblokken van verschillende afmetingen hangen die, ondanks hun gewicht traag in de ruimte lijken te hangen.
De tentoonstelling zal ook videowerk en tekeningen van de kunstenaar bevatten.
Een voorproefje in de publieke ruimte
In het Stadspark van Leuven is in het kader van de kunst- en wetenschapsroute ‘And So, Change Comes in Waves’ ook een permanent werk van Kwade te zien.
'Carriers' (2025) toont een kring van stoelen die een rotsblok ondersteunen. De stoelen zijn kopieën van stoelen die Kwade verzamelde uit verschillende faculteiten en gebouwen van KU Leuven. De stoelen, afkomstig uit aula’s, professorenkamers en zelfs het historische salon van de rector, vertegenwoordigen alle geledingen van de universitaire gemeenschap.
In dit werk maakt ze het gewicht van het niet-weten tastbaar door ontbrekende wetenschappelijke kennis te verbeelden als een rotsblok. De wetenschap wordt immers geconfronteerd met steeds grotere globale uitdagingen waarvoor (nog) geen antwoorden bestaan. Tegelijk is het niet-weten de drijvende kracht achter wetenschappelijk onderzoek en de grootste bron van verwondering.
Kwade benadrukt hiermee dat het niet-weten gedragen wordt door een diverse groep mensen; van wetenschappers tot management en administratie, van studenten tot ondersteunend personeel. Enkel dankzij hun collectieve inspanningen kan de universiteit onderzoek doen en kennis uitbreiden en delen. Wetenschap is bovenal mensenwerk: een voortdurende zoektocht, met vallen en opstaan.
Bio
Alicja Kwade werd geboren in Katowice, Polen, als dochter van een cultuurwetenschapper. Op achtjarige leeftijd vluchtte het gezin naar West-Duitsland. In 2005 behaalde ze haar diploma beeldhouwkunst aan de Universität der Künste in Berlijn, de plek waar ze nu woont en werkt.
Ze stelde eerder tentoon in onder meer het Louisiana Museum in Humlebæk, Whitechapel Gallery in Londen, MIT List Visual Arts Center in Cambridge (VS), Hamburger Bahnhof – Nationalgalerie der Gegenwart in Berlijn, Espoo Museum of Modern Art en Haus Konstruktiv in Zürich.
Ze kreeg internationale erkenning voor haar deelname aan de 57ste Biënnale van Venetië (2017) en voor haar installatie op het dak van het Metropolitan Museum of Art in New York (2019).
Haar werk maakt deel uit van talrijke openbare collecties, waaronder Centre Pompidou (Parijs), Hirshhorn Museum (Washington), LACMA – Los Angeles County Museum of Art, Mudam – Musée d’Art Moderne Grand-Duc Jean (Luxemburg) en mumok – Museum Moderner Kunst Stiftung Ludwig (Wenen).
Beeldmateriaal
Extra persinformatie
Wetenschapsfilosofe Sylvia Wenmackers over Alicja Kwade in het Magazine van M
'Slingeren tussen materiaal en fictie. Een reflectie op de creaties van Alicja Kwade' door wetenchapsfilosofe Sylvia Wenmackers, in Magazine Nummer Twaalf.pdf
PDF 840 KB
Denkvoerlezingen in het kader van de expo
- Op 20.11 organiseren we een Denkvoerlezing getiteld 'Wie behoort de ruimte toe?' met Dr. Philip De Man.
- Op 18.12 nodigen we Prof. Dr. Thomas Hertog uit voor een Denkvoerlezing rond de vraag 'Wat is de oorsprong van tijd?'. Aansluitend gaat hij in gesprek met kunstenaar Alicja Kwade.
- Op 15.01.26 staat de Denkvoerlezing 'Zit er fictie in wetenschap?' met Sylvia Wenmackers op het programma.
PRAKTISCHE INFO
Alicja Kwade
10 oktober 2025 – 22 februari 2026
- Opening op donderdag 9 oktober
- Persconferentie op woensdag 8 oktober
PERSCONTACT
- Nica Broucke – nica.broucke@mleuven.be
- Ellen Verhelle – ellen.verhelle@mleuven.be
Assistent-curator Ralph Collier geeft op verzoek toelichting over de expo.
Naar aanleiding van de tentoonstelling verschijnt een begeleidende publicatie.
Tegelijkertijd met de tentoonstelling van Kwade, presenteert M ’Kennis in Zicht’, een tentoonstelling met topstukken uit de studiecollecties van de KU Leuven.
PROGRAMMA PERSPREVIEW 08.10
- 11:00 Rondleiding ‘Routes naar kennis’ in de Universiteitsbibliotheek aan het Ladeuzeplein
- 12:30 Broodjeslunch in M Leuven (om de hoek, in de Vanderkelenstraat)
- 13:00 Verwelkoming in M door de curatoren en Alicja Kwade
Op afspraak: interview met Alicja Kwade of curatoren
- 13:30 Rondleiding ‘Kennis in zicht’ of ‘Dusty Die’ van Alicja Kwade
- 14:30 ‘Dusty Die’ van Alicja Kwade of ‘Kennis in zicht’ (of vrij bezoek aan de expo’s)
- 15:30 Einde
Bevestig je komst en eventuele aanvraag voor een interview met Alicja Kwade voor 1 oktober via nica.broucke@mleuven.be of persdienst@kuleuven.be.
COMBITICKET
In het kader van 600 jaar KU Leuven staan er drie expo's op het programma dit najaar. Naast de solotentoonstelling van Alicja Kwade, programmeren we in M 'Kennis in zicht'. In de Universiteitsbibliotheek is er de expo 'Routes naar Kennis'. Voor deze bijzondere gelegenheid lanceren we een combiticket dat vanaf 23.06 te koop is.
Met dit combiticket kan je zowel M (‘Kennis in zicht’ en de solotentoonstelling van Alicja Kwade) als de Universiteitsbibliotheek bezoeken, waar op hetzelfde moment de expo ‘Routes naar kennis’ te ontdekken valt.
Prijs: voordeeltarief van 19 euro (i.p.v. 24 euro)
